آیه افک

از دانشنامه‌ی اسلامی

آیه 11 سوره نور/ 24 كه به داستان افك (بهتان) گروهى از صحابه به یكى از همسران رسول خدا صلى الله علیه و آله پرداخته «آیه افك» نام دارد.

إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ ۚ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ ۖ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۚ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ ۚ وَالَّذِي تَوَلَّىٰ كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ

کسانی که آن دروغ بزرگ را ساخته اند گروهی از شمایند مپندارید که، شمارا در آن شری بود نه ، خیر شما در آن بود هر مردی از آنها بدان اندازه از گناه که مرتکب شده است به کیفر رسد، و از میان آنها آن که بیشترین این بهتان را به عهده دارد به عذابی بزرگ گرفتار می آید

[24–11] (مشاهده آیه در سوره)


بر اساس این آیه، گروهى از مسلمانان به این تهمت دامن زدند و در اشاعه آن كوشیدند. عایشه (در روایت مفصلى) این آیه را در شأن خود مى داند. او مى گوید: این ماجرا هنگامى اتفاق افتاد كه در بازگشت از غزوه بنى المصطلق، از لشكر عقب ماند و به وسیله یكى از صحابه به نام صفوان بن معطل به لشكر ملحق شد؛ آن گاه گروهى وى را متهم كردند و این آیه او را از این اتهام تطهیر كرد.

علامه طباطبایى طهارت و پاكى دامن همسران همه پیامبران را امرى عقلى دانسته و پس از نقل روایت عایشه به نقد آن نشسته و از جهات گوناگون در درستى آن خدشه كرده است.

على بن ابراهیم قمى مى گوید: نزول آیه افك درباره عایشه، با روایات عامه موافق است؛ ولى روایات خاصه نزول این آیه را درباره ماریه قبطیه و رفع اتهام از او مى داند.

پانویس

  1. بحارالانوار، ج 76، ص 110.
  2. الدّرالمنثور، ج 6، ص 140 و 141.
  3. همان، ص 140.
  4. المیزان، ج 15، ص 96-104.
  5. قمى، ج 2، ص 100.

منابع

  • علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد1، ص370-371.
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن